Για τον numb, που το ξεκίνησε
Όχι, το παρόν δεν φιλοδοξεί να είναι ιστορικοφιλολογικό ή φιλοσοφικό δοκίμιο περί ρομαντισμού. Αλλά τις προάλλες, ο φίλτατος numb, σε σχόλιό του, έκανε τη διάκριση ανάμεσα στην ιστορικοφιλολογική και στην τρέχουσα έννοια της λέξης («λουλούδια, αγκαλίτσες, φιλάκια»). Και θυμήθηκα τη φράση ενός γνωστού μου, που είχε ψευτοδιαβάσει Rousseau: «τι είναι ο ρομαντισμός; Λουλουδάκια, προβατάκια, μελισσούλες και ματαιωμένοι έρωτες». Δυστυχώς, σήμερα δεν είναι ούτε καν αυτό – ούτε καν ματαιωμένοι έρωτες δηλαδή, καθόσον οι ρομαντικές κι ευαίσθητες ψυχές ονειρεύονται μεν ευγενείς πλην σφοδρούς και μοιραίους (αλλά πάντα πλατωνικούς) έρωτες, ευφραδείς και αρκούντως παθιασμένες εξομολογήσεις, φεγγαρόφωτα, ηλιοβασιλέματα, έναστρους ουρανούς, όρκους αιώνιας αφοσίωσης, αγωνίες, δακρύβρεχτες άγρυπνες νύχτες – αλλά όλα αυτά θα πρέπει να καταλήγουν σ’ ευτυχισμένους γάμους. Υπάρχει, βέβαια, και η άλλη έννοια της λέξης «ρομαντικός» που συνήθως έχει υποτιμητική χροιά: ιδεολόγος, μη πρακτικός, που δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα, που πετάει στα σύννεφα – άρα όλες του οι προσπάθειες θα καταλήξουν σε αποτυχία. Εδώ που τα λέμε, η αρνητική νοηματοδότηση της λέξης δεν είναι τωρινή: μόνο που κάποτε το αρνητικό του φορτίο σχετιζόταν με την ανατρεπτικότητα και όχι με την ελαφρομυαλιά.
Αν ψάξει κανείς τις σημασίες της λέξης – που φυσικά αναφέρεται σ’ ένα ολόκληρο κίνημα το οποίο αφορούσε όλες τις πνευματικές δραστηριότητες (λογοτεχνία, θέατρο, ζωγραφική, μουσική, φιλοσοφία, πολιτική θεωρία κ.ά.) – στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αι., οπότε ήταν ακόμη στις ορμητικές του στιγμές, θα διαπιστώσει ότι άμεσα ή έμμεσα συνδέθηκε με έννοιες όπως η επανάσταση, η διαμαρτυρία, η ρήξη, η ανατροπή. Στα 1825, ο ο Ludovic Vitet όρισε τον ρομαντισμό ως “le protestantisme dans les lettres et les arts”· πέντε χρόνια αργότερα, στον πρόλογο του Hernani, o Victor Hugo έδωσε έναν όχι πολύ διαφορετικό ορισμό, λέγοντας ότι ο ρομαντισμός είναι “le libéralisme en littérature”. Το 1837, ο Α. Ρ. Ραγκαβής, τότε νεαρός ποιητής και αργότερα πολυπράγμων και πολυγραφότατος λόγιος και πολιτικός, γράφει στον πρόλογο του δράματος Φροσύνη πως ο ρομαντισμός είναι «σύνθημα προς διαμαρτύρησιν». Και, αν ερευνήσουμε πρόχειρα τα θέματα των ρομαντικών λογοτεχνικών έργων της ίδιας περίπου εποχής, θα δούμε ότι πλάι στους ματαιωμένους έρωτες (που δεν είναι διόλου ειδυλλιακοί, αλλά απολύτως καταστροφικοί) υπάρχει ένας ήρωας ή, αν προτιμάτε, ένας λογοτεχνικός χαρακτήρας που βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με τους πάντες και τα πάντα: με το περιβάλλον του, με την κοινωνία, με την κοσμική τάξη, με το θεό, με το διάβολο. Βίαια συναισθήματα, άγρια τοπία – το ωραίο παύει πια να αποτελεί τη σημαντικότερη αισθητική κατηγορία· τη θέση του διεκδικεί δυναμικά το υψηλό (sublime): οτιδήποτε προκαλεί δέος, φόβο, αγωνία – άναστρες νύχτες, εφιαλτικά φεγγαρόφωτα γεμάτα φαντάσματα, νεκροταφεία, βίαιες καταιγίδες, απόκρημνοι ψηλοί βράχοι, ο ωκεανός ν’ αναταράσσεται από όγκους κυμάτων.
Βέβαια, η σύγχυση γύρω από τον όρο «ρομαντισμός» (και τα παράγωγά του) δεν είναι αδικαιολόγητη· την επισημαίνει (καυστικά) ο ποιητής Alfred de Musset ήδη το 1836, και (νηφαλιότερα) ο φιλόσοφος Arthur O. Lovejoy το 1941 (δηλαδή έναν περίπου αιώνα, μετά την ημερομηνία που παλαιότερα εθωρείτο ως το έσχατο όριο του κινήματος). Η διάδοση του ρομαντισμού σε έναν ευρύτατο γεωγραφικό χώρο (σε όλη την Ευρώπη, στη Ρωσία, στην Αμερική) και η σύνδεσή του με τις κατά τόπους συνθήκες (πολιτικο-κοινωνικές, λογοτεχνικές, νοοτροπικές κ.ά.) εξηγεί, ως ένα βαθμό, τις σημαντικές εσωτερικές διαφοροποιήσεις που διακρίνει ο μεταγενέστερος μελετητής: χαρακτηριστικό παράδειγμα, η επιμονή στη χρήση της καθαρεύουσας εκ μέρους των Ελλήνων ρομαντικών (και των Επτανησίων – λ.χ., Μαρκοράς), ιδίως από το 1850 κ.ε., ενώ γενικότερα ο ευρωπαϊκός ρομαντισμός εξύμνησε τις αρετές και την εκφραστικότητα της λαϊκής γλώσσας. Ως ένα βαθμό όμως – επειδή συμβαίνει να υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις και μέσα στην ίδια γεωγραφική περιοχή, με αποτέλεσμα οι μελετητές να ομιλούν για ρομαντικές γενιές ή ομάδες: Frühromantik και Hochromantik ή die jüngere Romantik στη Γερμανία («πρώτοι», «ανώτεροι» ή «νεότεροι» ρομαντικοί, αντίστοιχα)· οι “Lakers” (Coleridge, Wordsworth, Crabble κ.ά.), οι «μεσαιωνικοί» (Scott, Southey, Moore), οι «διεθνιστές» (Byron, Shelley – ετούτοι οι δυο χαρακτηρίστηκαν και ως «σατανική σχολή» από τον Southey) στην Αγγλία, όπου ο ρομαντισμός απέκτησε εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα απ’ ό,τι στη λοιπή Ευρώπη· στη Γαλλία, πάλι, οι διαφοροποιήσεις ήταν και πολιτικού χαρακτήρα (μοναρχικοί και φιλελεύθεροι ρομαντικοί) και θα ήταν ορθότερο να μιλήσει κανείς για «φατρίες» που συγκροτούνταν γύρω από τα λογοτεχνικά σαλόνια και τα λογοτεχνικά περιοδικά· για να έρθουμε δε στα καθ’ ημάς, εν Ελλάδι γίνεται λόγος για Φαναριώτες και Επτανησίους ρομαντικούς, αλλά και για «ποιητικές γενιές» ανά δεκαετία.
Οι διαφοροποιήσεις όμως δεν αναιρούν την ύπαρξη ενός κοινού πυρήνα· εξάλλου χωρίς αυτόν, δεν θα ήταν δυνατό να εντοπίσει κανείς τις αποκλίσεις. Και, αν συσχετίσουμε το κίνημα με τις ιστορικές του συνθήκες, θα δούμε ότι δεν είχαν άδικο όσοι το όρισαν ως ρήξη και ως ανατροπή. Ιδέες, αντιλήψεις, θεωρίες που παλαιότερα επικρατούσαν, παρέχοντας την αίσθηση του σταθερού, του αδιατάρρακτου, του a priori αληθούς, τώρα αμφισβητούνται· η κλασικιστική λατρεία των κανόνων απορρίπτεται· η πίστη του Διαφωτισμού στην ύπαρξη καθολικών αληθειών καταρρέει – το ίδιο και η αισιοδοξία του· η βασιλεία του ορθολογισμού και του καρτεσιανισμού βλέπει απέναντί της το αντίπαλον δέος του συναισθήματος· η αισθητική κατηγορία του ωραίου χάνει την παλαιά της λάμψη μπροστά τη σκοτεινιά και τη βιαιότητα του υψηλού (sublime)· οι παλαιές ιεραρχήσεις αντιστρέφονται: η τέχνη αποκτά το προβάδισμα έναντι της φύσης, η ιδιοφυΐα (genius) κρίνεται σημαντικότερη από την υπακοή στους κανόνες, η δημιουργία αίρεται βαθμίδες υψηλότερα από τη μίμηση, ο ποιητής (ο καλλιτέχνης, εν γένει, που τώρα πια αποκαλείται «δημιουργός») περνά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, γίνεται πρωταγωνιστής, επιβάλλει την παρουσία του τόσο στο πεδίο της θεωρίας όσο και σ’ αυτό των νοοτροπιών και αρχίζει να θεωρείται ένα πλάσμα ξεχωριστό, σαφώς διαφορετικό από τον μέσο άνθρωπο, που ζει σε άλλους κόσμους και με άλλους όρους. Φυσικά, αρκετές από αυτές τις αντιλήψεις που συναποτέλεσαν τον πυρήνα του ρομαντισμού έχουν κιόλας διατυπωθεί στο παρελθόν: όπως, λ.χ., αυτές που αποδίδουν στους καλλιτέχνες την ιδιότητα του «δημιουργού», οι οποίες ανευρίσκονται σποραδικά από την Αναγέννηση μέχρι το 1600. Η διαμόρφωση της καινούριας αισθητικής δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά προετοιμάζεται μέσα σ’ ένα διάστημα σχεδόν μισού αιώνα. Οι ρίζες του ρομαντισμού βρίσκονται μέσα στην καρδιά του Διαφωτισμού, λες και κάθε θεωρία ή κίνημα εμπεριέχει τα σπέρματα της ανατροπής ή της καταστροφής του. Εν τούτοις, όλα αυτά που έχουν δειλά και φευγαλέα εμφανιστεί στο παρελθόν ή που έχουν προετοιμαστεί μέσα από τις εμβριθείς μελέτες των γερμανών φιλοσόφων και ποιητών, των σκωτσέζων Διαφωτιστών, των γάλλων philosophes, συναρμόζονται, συνδέονται και συνδυάζονται σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή και εισβάλλουν στο προσκήνιο, κάπου εκεί μετά το 1789: αν η Γαλλική Επανάσταση υπήρξε τέκνο του Διαφωτισμού, ο Ρομαντισμός υπήρξε τέκνο της Γαλλικής Επανάστασης.
Μέσα στην ευρεία εικονογραφία του ρομαντισμού ασφαλώς ανευρίσκονται και αυτά που σήμερα έχουν απομείνει ως συστατικά της εννοίας του, έστω και στην παρεφθαρμένη τους εκδοχή: οι έρωτες μετ’ εμποδίων (που κατά κανόνα όμως έχουν ατυχή κατάληξη), οι ευαίσθητοι και αδύναμοι ήρωες που οδηγούνται στην αυτοκτονία ή στην καταστροφή (ο Werther του Goethe ή ο Jakopo Ortis του Foscolo), οι χλωμές και εύθραυστες ηρωίδες, θύματα της μελαγχολίας και της αισθαντικότητάς τους, που υποφέρουν, αγρυπνούν, καταγράφουν την αγωνία τους σε κιτρινισμένα ημερολόγια και πεθαίνουν φυματικές.
Τελικά αυτές οι λεπτομέρειες να έφτασαν στο σημείο να υπερκαλύψουν ολόκληρη την εικονογραφία - είτε επειδή πράγματι έτσι συνέβη, καθώς το κίνημα όδευε προς την παρακμή του είτε επειδή η μεταγενέστερη κριτική φρόντισε να τις φωτίσει περισσότερο αφήνοντας στη σκιά κάποιες άλλες· όμως, υπάρχει και ο «άλλος» ρομαντισμός, ο βίαιος, ο αιρετικός, ο σκοτεινός, το μισητό φάντασμα των απανταχού καθεστωτικών, των οπαδών της τάξης, της ησυχίας και των κοινωνικών συμβάσεων. Οι δικοί του ήρωες είναι κατευθείαν απόγονοι του Προμηθέα και του Μιλτώνειου Lucifer, των «αμαρτωλών» ευγενών του gothic δράματος, του ωραίου παράνομου Karl Moor του Schiller: είναι ο Manfred, ο Lara, ο Giaour, ο Cain του Byron, o Προμηθέας του Shelley, ο Cromwell και ο Hernani του Hugo, ο Rob Roy του Scott, o Γέρος Ναυτικός και ο Kubla Khan του Coleridge, o Ευγένιος Ονέγκιν του Πούσκιν· και είναι ακόμα ο Don Juan του Byron, η απειλή στην καθεστηκυία τάξη, όχι πλέον μέσα από τη βιαιότητα της εξέγερσης αλλά μέσα από το μαστίγιο της σάτιρας. Μοναδικοί, καταστροφικοί, σκοτεινοί και υπέροχοι, σε διαρκή πόλεμο με όλους και με όλα. Ζουν μόνοι τους και πεθαίνουν μόνοι τους. Υπάρχουν μέσα από το πάθος· κι ας καταστρέφονται εξαιτίας του. Το δικό τους άπιαστο ιδανικό είναι η ελευθερία· η μοίρα τους, η αποτυχία· και η ηθική τους καθορίζεται από την αφοσίωσή τους σ’ έναν αγώνα ακόμη κι όταν ξέρουν ότι είναι καταδικασμένος – κυρίως επειδή ξέρουν ότι είναι καταδικασμένος.
Αυτή η εκδοχή του ρομαντισμού, που έμεινε να ονομάζεται «βυρωνισμός», πολεμήθηκε ακόμη και μετά που το νέο κίνημα αποτέλεσε το λογοτεχνικό κανόνα της εποχής του· χαρακτηρίστηκε «αίρεση», «βλαφημία», «ανηθικότητα». Εκεί γύρω στα 1824-1826, απλώνεται σαν πυρετός στο Παρίσι, προκαλώντας τον αποτροπιασμό των «μοναρχικών ρομαντικών» και του ευσεβούς Lamartine. Αλλά, συνεχίζει να εξαπλώνεται: στη Γερμανία, όπου το υπόβαθρο ήταν ευνοϊκό λόγω της τοπικής παράδοσης και των ηρώων του Schiller· στη Ρωσία, όπου επιβιώνει μέχρι την εποχή του Ντοστογιέφσκι· στην Αμερική, με τον Melville· στην Ελλάδα, όπου καταδικάζεται μεν ρητώς από τους ακαδημαϊκούς κριτές των ποιητικών Πανεπιστημιακών διαγωνισμών, αλλά διαπερνά όλη τη ρομαντική παραγωγή, φαναριώτικη και επτανησιακή, για να εκπνεύσει στα άτεχνα ποιήματα του Αχιλλέως Παράσχου ή να μετασχηματιστεί στη δηλητηριώδη σάτιρα του Εμμ. Ροΐδη. Και όταν κάνει τον κύκλο του, πάλι πίσω, στην Αγγλία, θα εκδηλωθεί, μεταπλασμένο εν μέρει, στα έργα των αισθητιστών (Swinburne, Wilde κ.ά.) και στη Γαλλία θα διοχετευεί, μέσω του Baudelaire, στη συνείδηση των «καταραμένων» ποιητών, σφραγίζοντας τη mal du siècle. Προς τα τέλη του αιώνα, ο κύκλος θα κλείσει – όμως όχι οριστικά, επειδή, αρχίζει μια άλλη πορεία, «σπειροειδώς ανοδική», με διαρκή ανοίγματα και με αποτυπώσεις, των οποίων η αρχή και η προέλευση σταδιακά ξεχνιέται· στη χειρότερη περίπτωση, οι επιβιώσεις οδηγούν στους υπεράνθρωπους της μαζικής κουλτούρας· στην καλύτερη, μεταπλάθονται υπαρξιστικώς στα έργα του Camus.
Ορμητικός, άγριος, αιρετικός, σκοτεινός, ανατρεπτικός: μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά ξεκίνησε ο ρομαντισμός και μέσω αυτών προσέφερε το καινούριο στην αισθητική, την τέχνη, την αισθαντικότητα. Και, αυτά ακριβώς, έχουν σήμερα απαλειφθεί από την τρέχουσα σημασία της λέξης. Τα ξέρουν κυρίως οι ειδικοί – οι οποίοι τα εγκλωβίζουν σε μοντέλα ανάλυσης, εκτενείς μελέτες, συνθετικές εργασίες και ερμηνευτικά δοκίμια. Ο ασφαλέστερος τρόπος για να ελέγξεις κάτι είναι να το περιορίσεις σε αποστειρωμένο περιβάλλον· ή να συμβάλλεις στη μεταλλαγή του σε ένα ροζ παραμυθάκι, απολύτως κατάλληλο για τις τηλεοπτικές σαπουνόπερες.
Φυσικά, υπάρχουν κι άλλοι που ξέρουν, και που δεν ανήκουν σ’ αυτούς τους ειδικούς που προανέφερα. Ε, αυτούς τους λέμε «ονειροπαρμένους».
Κατά τις 9:54 π.μ., 
divine mitsakos
Κατά τις 10:23 π.μ., The Motorcycle boy
Κοίτα να δεις -τώρα έκανα τη σύνδεση οτι και αυτοί ανήκαν στο ρεύμα του ρομαντισμού! Και να φανταστείς οτι το ξεκίνησα με διάθεση "ωχ, σαχλαμάρες με αγάπες και λουλούδια"! Τελικά η κυρίαρχη άποψη σε διαμορφώνει. Κι ας είχα διαβάσει παλιά για την αντιπαραγωγική φύση του ρομαντισμού για την οποία κυνηγήθηκε ανελέητα.
Κατά τις 11:02 π.μ., Elemental_Nausea
Κατά τις 11:18 π.μ., Unknown
Κατά τις 11:59 π.μ., Epsilon
Καλημέρα Λίτσα, απίστευτο ποστ!
Κι εγώ νόμιζα πώς ήμουν μόνη όταν δήλωνα ρομαντική...
"Ορμητικός, άγριος, αιρετικός, σκοτεινός, ανατρεπτικός: μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά ξεκίνησε ο ρομαντισμός και μέσω αυτών προσέφερε το καινούριο στην αισθητική, την τέχνη, την αισθαντικότητα"
Τ'ακούτε ρε???
ρομαντισμός δεν είναι ένα μπουκάλι κρασί στην παραλία ή τα κεριά μέσα στο τζάκι!
Στάση ζωής είναι!
Κατά τις 1:10 μ.μ., 
Epsilon, πσίτ, εσύ που έχεις κάνει στάση ζωής τον ρομαντισμό για εξήγησέ μας το τελευταίο σου post με τα ξεκοιλιάσματα? χε χε.
Λίτσα, εμείς καταλαβαινόμαστε κορίτσι μου. Ήταν πολύ όμορφο αυτό που έγραψες. Είμαι σίγουρος ότι εσύ δεν θα καταλήξεις ως εύθραυστη ηρωίδα, θύμα της μελαγχολίας και της αισθαντικότητάς σου. Και μακριά από έρωτες μετ’ εμποδίων (που κατά κανόνα έχουν ατυχή κατάληξη όπως ορθά λες)!
@ all: ευχαριστίες.
dm - ααααα, χαίρομαι. Κι εγώ πάντως, κάπως έτσι το είδα.
Mboy - τα πρώτα τα χάνω, αλλά στα ύστερα συμφωνώ. ΟΚ, δεν έχω συνέλθει ακόμη από την παράνοια της προηγούμενης εβδομάδος, πού θα πάει όμως.
E.N. - α, χα, χα, καμία αντίρρησις.
Cherry - ε, ναι, αρκετοί είχαν αυτοκτονήσει τότε, ακολουθώντας το παράδειγμα του νεαρού Βερθέρου. Να θέσω πάντως ότι υπάρχουν και άλλοι μεγάλοι έρωτες - ικανοποιημένοι, που παραμένουν μεγάλοι επειδή ανατροφοδοτούνται διαρκώς, τρώγοντας τις σάρκες τους, γι' αυτό είναι ίσως πιο επώδυνοι. Και τελειώνουν, ξέρετε πότε.
Epsilon - Φυσικά είναι στάση ζωής και κάπως έτσι τον είδαν μερικοί από τους σημαντικούς του εκπροσώπους (που πέθαναν νωρίς, βέβαια). Κεριά, παραλίες κλπ. - φτου μακριά από μας!
Σεξ+πυρ: Ι thought so. Α, πα, πα, όχι εύθραυστη ηρωίδα (άσε που δεν με παίρνει και ηλικιακά) - και τώρα μου έδωσες έναυσμα για ένα άλλο post περί των τρομερών ρομαντικών ηρωίδων που κάνουν θραύση στον ελληνικό ρομαντισμό... Εύθραυστες είπατε; Ναι, καλά.
Λίτσα! Καταρχάς θενκς για την αφιέρωση, με συγκίνησες πάλι. Πρέπει όμως να πω ότι το σχόλιο εκείνο μου το ενέπνευσε μια ιστορία που είχε γράψει ο ερστ!
Φοβερό ποστ, πάλι έμαθα πράγματα και ονόματα που δεν ήξερα! Διδακτικό ποστ, χωρίς όμως να γίνεται δασκαλίστικο, καταλαβαίνεις τι εννοω! Μπράβο ξανά και ζήτω ο ρομαντισμός!
Ελπίζω να βρίσκει χρόνο και να δημοσιεύεις πιο συχνά, γιατί το προτελευταίο το είχες ανεβάσει πριν από
16 μέρες
Κατά τις 7:18 μ.μ., Erwtas Stomaxhs
Litsa, katarxas euxaristw para polu pou mou dineis thn eukairia na diabazw tetoia keimena. exw 2 erwthseis omws.
1) giati enw to kinhma tou romantismou to briskw oligon ti sunthrhtiko latreuw idiaitera ton expressionismo kai ton sensialismo, pou pisteuw oti einai ba8ia ephreasmenoi apo ton romantismo? (basika den 3erw an uparxei apanthsh edw)
2) pws katelh3e o romantismos na exei thn shmerinh streblh ennoia? (me alla logia, mporeis na analuseis ligaki parapanw thn teleutaia sou paragrafo giati exw tromero endiaferon?)
ERST - Πράγματι δεν μπορώ να σου απαντήσω γιατί σου αρέσουν τα δύο αυτά κινήματα - μάλλον να σου επιστρέψω την ερώτηση μπορώ. Τώρα, όταν λες ότι θεωρείς τον ρομαντισμό συντηρητικό τι εννοείς; Από ποια άποψη είναι συνητηρητικός; Καλλιτεχνική, πολιτική, φιλοσοφική; Και σε ποια χρονική στιγμή του; Προς τα τέλη του, ναι, ήταν συντηρητικός όπως όλα τα κινήματα που εκπνέουν και βλέπουν ήδη μπροστά τους τη διάδοχη κατάσταση - ή μάλλον, οι ύστεροι εκπρόσωποί του ήσαν συντηρητικοί (αυτό είναι ακριβέστερο). Η αλήθεια είναι ότι και αρκετοί από τους μεταγενέστερους μελετητές θεώρησαν τον ρομαντικό πολιτικά συντηρητικό, διότι του απέδωσαν το ρόλο του γεννήτορα φασιστικών ιδεών μέσω Rousseau και Nietzsche, ο οποίος, να και δηλώνει την απέχθειά του για τους ρομαντικούς είναι όμως επηρεασμένος από αυτούς). Εδώ όμως έχουμε πρόβλημα: κατ' αρχάς ο Rousseau δεν είναι ρομαντικός (όπως δεν είναι ούτε ο Goethe) αλλά ανήκει σ' αυτούς που προετοιμάζουν τον ρομαντισμό και του δίνουν μια κατεύθυνση και ένα πυρήνα ιδεών. Αλλά ακόμη κι αν ήταν, νομίζω ότι πρέπει να διακρίνουμε τη θεωρία καθαυτήν από τη χρήση/ερμηνεία της.
Ως προς το δεύτερο ερώτημα, έχω διάφορες απόψεις (περισσότερο σε επίπεδο εικασιών, όμως): η μία έχει να κάνει με αυτό που ανέφερα παραπάνω - επειδή δηλ. αυτή η εκδοχή του ρομαντισμού συνδέθηκε με φασιστικές ιδεολογίες, κάπου παραμερίστηκε εσκεμμένως. Μία άλλη εικασία, έχει να κάνει με το τι πέρασε από τον ρομαντισμό στη μαζική κουλτούρα: πέρασε και ο υπερανθρωπισμός (που στην Ευρώπη έκλεισε τον κύκλο του γύρω στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον Φαντομά και τον Αρσέν Λουπέν - ενώ στις Η.Π.Α. εξακολουθεί να είναι σταθερό μοτίβο), πέρασε και το "ειδυλλιακό-ερωτικό" στοιχείο. Ο υπερανθρωπισμός είτε επειδή πράγματι εξαντλήθηκε είτε για λόγους πολιτικούς (πάλι φασισμός, άριες ιδεολογίες κλπ.) παραμερίστηκε επίσης, παρέμεινε λοιπόν το άλλο κομμάτι (άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι η πλειονότητα των καταναλωτών της μαζικής κουλτούρας παλαιότερα ήταν γένους θηλυκού και μια δακρύβρεχτη ερωτική ιστορία παραμένει πόλος έλξης γι' αυτό το κοινό). Τρίτη εικασία, ολίγον συνωμοσιολογική: πιστεύεις ότι θα συνέφερε (την εξουσία κλπ.)να επιβιώσει η αιρετική/ανατρεπτική εκδοχή του ρομαντισμού; Τέταρτη εικασία, ολίγον γκρινιάρικη: ποιος έχει διάθεση να ψάχνει παλιές και ξεχασμένες ιστορίες θεωριών και κινημάτων; (μόνον οι "ονειροπαρμένοι", το είπαμε).
Κατά τις 9:02 μ.μ., Erwtas Stomaxhs
τώρα που το ξανασκέφτομαι... το γεγονός ότι συνδέω τον ρομαντισμό με τον "συντηρητισμό" πρόκειται για μια εσωτερική-προσωπική παρεξήγηση καθότι ο συσχετισμός που έκανα κυρίως στην ζωγραφική ήταν αναχρονιστικός. (μα πόσο μαλάκας μπορεί να 'μαι;)
Η απάντησή σου ξεκαθαρίζει πολλά πράγματα. Ευχαριστώ!
Και κάτι τελευταίο. Πιστεύεις ότι η επίθεση του Νίτσε στους ρομαντικούς οφείλεται στην κλασική του παιδεία; Διότι σαν άνθρωπος ο Νίτσε ήταν πάρα πολύ ανατρεπτικός.
A, μου αρέσει που το κάνουμε κι εδώ chat!!!! Λοιπόν, οι ρομαντικοί ήταν αντικλασικιστές αλλά όχι αντικλασικοί: λ.χ., αναφέρουν με τον δέοντα σεβασμό την αριστοτελική Ποιητική, της οποίας το 9ο κεφ. (ποίησις φιλισοφώτερον και σπουδαιότερον ιστορίας εστιν κλπ.) το έχουν κάνει σημαία, οι δε περί εμπνεύσεως αντιλήψεις τους θα μπορούσαν ν' αναχθούν στον πλατωνικό Ίωνα, ενώ για τα περί υψηλού λεγόμενά τους παραπέμπουν στον Λογγίνο - μην ξεχνάς επίσης την αγάπη τους για τα αρχαία ερείπια (που συνδυάζεται με τη θεωρία τους για την αισθητική αυτοτέλεια του αποσπάσματος - επίσης, ο φιλελληνισμός μπορεί να ξεκίνησε από κλασικιστικές προϋποθέσεις, αλλά εκδηλώθηκε μέσα σε απολύτως ρομαντικά δεδομένα). Άρα, ο Nietzsche, που ξέρει καλά τον ρομαντισμό και όχι μόνο τον γερμανικό (και θαυμάζει τον Byron), δεν είχε αυτόν το λόγο για να στραφεί εναντίον του ρομαντισμού. Απεχθάνεται προφανώς τους ύστερους ρομαντικούς (αισθηματολογία και τα παρόμοια), που πραγματικά επαναλβάνουν μανιεριστικά θέματα και μοτίβα: το κίνημα έχει χάσει την παλαιά του ορμή. Όμως πολλά στοιχεία στη σκέψη του φανερώνουν την επίδραση που δέχτηκε από τον ρομαντισμό (το διονυσιακό στοιχείο, λ.χ, αλλά και η σύνθεση απολλώνιου και διονυσιακού - ως γνωστόν, ο ρομαντισμός επαγγέλλεται μεταξύ άλλων τη σύνθεση των αντιθέτων). Ο Russell επίσης επισημαίνει την οφειλή του νιτσεϊκού πυερανθρώπου στον "σατανικό" και "βυρωνικό" ήρωα".
ΥΓ (άσχετο, αλλά τώρα το θυμήθηκα. Δες την ταινία The Brothers Grimm: η ουσία του γερμανικού ρομαντισμού, από έναν άγγλο σκηνοθέτη (Τέρι Γκίλιαμ).
Κατά τις 10:00 μ.μ., Π
Κατά τις 10:23 μ.μ., Erwtas Stomaxhs
Κατά τις 10:47 μ.μ., Λίτσα
δεν είναι τυχαίο που πολύ πριν γίνω εικαστικός, παιδί ακόμη έφτιαχνα πολλά σκιτσάκια του Schiller, στο σχολείο (αγγλικό)παρ' όλο που μας τάραξαν στον Shelley, όταν γύριζα σπίτι, ο Dumas και ο Hugo έγιναν μόνιμοι σύντροφοί μου, τον Byron τον γνώρισα (σε κείμενο) πολύ αργότερα...Αλλά εκεί που μου τονίστηκε πολύ περισσότερο η τότε προοδευτικότητα του Ρομαντισμού, ήταν με εκείνη την περίφημη διαμάχη των κλασσικιστών του (ας πούμε επικεφαλής) Ingres με τον Delacroix και τους άλλους τότε νεαρούς ρομαντικούς...Πολύ σωστά τονίζεις και τους απόηχους αυτού του μεγάλου πνευματικού κινήματος...όπως τον Camus.
Καθόλου τυχαίο και το γεγονός ότι και μερικοί του "κινήματος"(δεν υπήρξε στην ουσία) Dada, όπως ο Τριστάν Τζαρά ανέφερε ότι "εκείνοι"(Ντανταϊστές) θα πήγαιναν αυτή τη φορά την σύγκρουση μέχρι τα έσχατα όρια...
τι τελικά έκαναν; αυτό είναι άλλο ευαγγέλιο, για ένα άλλο ίσως ποστ.
Ροΐδη, αν δεν κάνω λάθος, ο ρομαντισμός ήταν το πρώτο κίνημα που δήλωσε μαχητικά ότι θ' ανατρέψει κλπ. Έκτοτε, κάθε νέο κίνημα/ομάδα αυτοπροσδιοριζόταν (εν μέρει) σε αντιδιαστολή προς τον ρομαντισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η λεγόμενη Νέα Αθηναϊκή Σχολή (η περίφημη "γενιά του 1880") που αυτοπροσδιορίστηκε μ' αυτόν τον τρόπο, όμως ενώ διαφοροποιήθηκε εκφραστικά/μορφικά από τον ρομαντισμό (όχι παντού, όμως, εξ ου και ο Στεργιόπουλος μιλά για "νεορομαντικούς" ποιητές της γενιάς - χώρια που ο Καρυωτάκης μπορεί να θεωρηθεί κληρονόμος του ευρωπαϊκού ρομαντισμού από μιαν άποψη, βλ. λ.χ. τα "Ελεγεία και Σάτιρες"), ιδεολογικά συνέχισε στους ίδιους τόνους.
ΥΓ. Υπάρχουν ακόμη αυτά τα σκίτσα του Schiller?
βεβαίως και πάντα σε αντιδιαστολή με τον ρομαντισμό, ακόμα και σε ένα βαθμό ο Καντίνσκυ και η μετέπειτα "αφηρημένη" ή "non-objective art" ψέλλιζαν τις απαρχές τους κάπου στον ρομαντισμό και "επιστροφή" στη καθαρή αρχέγονη φόρμα σαν φυσική εξέλιξη της Τέχνης. Ο Oscar Wilde ανταποκρινόμενος στα κελεύσματα της εποχής, δηλώνει: "Anyone who lives within their means suffers from a lack of imagination."
και το πάει ακόμα παραπέρα και επεκτείνοντας και τεντώνοντας τις απόψεις Delacroix, κάνει την δήλωση, που αντικαθρεπτίζει την νέα εποχή, ακόμα και την σύγχρονη τέχνη:
"At twilight, nature is not without loveliness, though perhaps its chief use is to illustrate quotations from the poets."
----
***μου φαίνεται πρέπει να έχουν μείνει 1-2 του Schiller σε κάποια παλιά βαλίτσα
Κατά τις 6:03 μ.μ., homelessMontresor
Κατά τις 7:14 μ.μ., unapatatras
Λίτσα δεν μπορώ να το κάνω ποστ γιατί θα έγραφα αφόρητες κοινοτυπίες που έχουν γραφτεί εδώ και μερικές δεκαετίες. Αν πάλι έγραφα αυτά που πιστεύω, δηλ. ότι τα περισσότερα (τέτοια) κείμενα είναι φιλολογήματα που δεν έχουν σχέσει με τον δημιουργό όταν αυτός βρίσκεται ενώπιος ενωπίω μπροστά σε ένα τελάρο και τα φαντάσματα να τον κυνηγούν...
Οι δημιουργοί πάντα άφηναν τους θεωρητικούς να κάνουν το κομμάτι τους, γιατί αυτό (το κομμάτι-μερικές φορές-ανοησία)τους έκανε γνωστούς.
...και έτσι πορεύεται η ιστορία της τέχνης.
Κατά τις 7:41 μ.μ., GerasimosGR
καλύτερα ονειροπαρμένος :) Τουλάχιστον, οι ονειροπαρμένοι.. έχουν αγάπη μέσα τους, και το δείχνουν. Οι υπόλοιποι, απλά θα πάρουν διαζύγιο, με τον πρώτο, μικρό, τσακωμό. Αλλά που να συμβιμαστεί ο μη ρομαντικός. Γενικά έχω την εντύπωση, πως οι περισσότεροι δεν ξέρουν να εκτιμούν τον άλλο, γι' αυτό και δεν μπορούνε να κρατήσουν έναν άνθρωπο, δίπλα τους.
Αν δεν "μπορείτε" να αγαπήσετε, είναι δικό σας πρόβλημα.
Αγαπητή μου, σας στέλνω τα νέα του αναπτήρα σας, ο οποίος λέει ότι με λάτρεψε και του αρέσει πάρα πολύ ο σκοτεινός μου ρομαντικός εαυτός, όπως επίσης και η ροζ λινάτσα μου, η οποία μοιάζει πάρα πολύ με κάποιας άλλη την λινάτσα, που είδα πρόσφατα.
Να το τονίσω ότι ο αναπτήρας σας θα παραμείνει όμηρος στα χέρια μου μέχρι νεωτέρας συναντήσεως και θα του αλλάξουμε τα πετρέλαια με την δέουσα φροντίδα: τσιφ-τσαφ
Σας χαιρετώ,
η ρομαντική σας ροζ λινάτσα.
Κατά τις 11:14 π.μ., Λίτσα
ό,τι καλύτερο για το ξεκίνημα της ημέρας :)